Obywatele państw nienależących do Unii Europejskiej np. Białorusi czy Ukrainy, przewożący gotówkę której łączna wartość  jest równa lub przekracza 10 000 euro, mają obowiązek zgłosić te środki przy przekraczaniu granicy .

Wielu obcokrajowców kupujących mieszkanie, dom czy grunt w Polsce, którzy potrzebują zgody Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na nabycie nieruchomości, jako oszczędności wskazuje pieniądze przywiezione zza granicy. Należy pamiętać, że przewożenie gotówki przez granice Unii Europejskiej bez wymaganej deklaracji na przejściu granicznym może narazić na poważne konsekwencje prawne i finansowe. Państwa członkowskie UE, w tym Polska, traktują naruszanie tych przepisów bardzo poważnie. Przewożenie nieujawnionych pieniędzy może mieć bowiem związek z unikaniem podatków, praniem brudnych pieniędzy czy nawet finansowaniem terroryzmu.

1. Kiedy składamy deklarację przewiezienia gotówki?

Zasada jest prosta. Jeśli przywozimy do Polski pieniądze z państw nienależących do Unii Europejskiej np. z Białorusi czy Ukrainy, których łączna wartość  jest równa lub przekracza 10 000 euro, to mamy obowiązek zgłosić te środki przy przekraczaniu granicy organom celnym lub Straży Granicznej. Tak samo, jeśli wywozimy gotówkę z Polski. Dla spełnienia obowiązku wystarczy wypełnić w dwóch egzemplarzach specjalną deklarację, którą funkcjonariusz celny albo Straży Granicznej powinien opieczętować oraz podpisać.

Podstawą tego obowiązku jest przepis art. 18 ustawy Prawo dewizowe. Zgodnie z nim „Rezydenci i nierezydenci przekraczający granicę państwową są obowiązani zgłaszać, w formie pisemnej, organom celnym lub organom Straży Granicznej, przywóz do kraju oraz wywóz za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, bez względu na ilość, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, jeżeli ich wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro. Nie stanowi wykonania obowiązku zgłoszenia podanie w zgłoszeniu nieprawdziwych danych.” Na marginesie, służbą która odbiera deklaracje ale i również kontroluje przekraczających granicę jest najczęściej Straż Graniczna. Jest to jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja powołana do ochrony granicy państwowej na lądzie i morzu oraz do kontroli ruchu granicznego. Do ustawowych zadań Straży Granicznej należy m.in. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, pozostających w związku z przekraczaniem granicy państwowej lub przemieszczaniem przez granicę towarów oraz wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy.

2. Czy obowiązek deklaracji dotyczy tylko gotówki?

Niestety, nie. W dniu 3 czerwca 2021 r. weszły w życie przepisy (rozporządzenie UE 2018/1672), które rozszerzyły pojęcie środków pieniężnych. Zatem obowiązek deklaracji obejmuje nie tylko gotówkę, ale również zbywalne papiery na okaziciela (np. czeki), złote monety, sztabki złota czy karty przedpłacone (pre-paid) o określonej wartości.

3. Jak wyliczyć wartość 10.000 euro?

Wielu obywateli Białorusi czy Ukrainy sprzedając bowiem w swoim kraju dom, mieszkanie czy uzyskując darowiznę od rodziny, dokonuje przewalutowania tych kwot najczęściej w dolarach i zwykle pieniądze w tej walucie przewozi przez granicę. Należy zatem pamiętać o właściwym przeliczeniu dolarów na euro w kontekście weryfikacji czy został już przekroczony limit wymagany do zadeklarowania pieniędzy na granicy.  W celu ustalenia wartości w euro przywożonych środków płatniczych należy stosować kursy średnie euro oraz innych walut obcych, ogłoszone przez Narodowy Bank Polski w dniu poprzedzającym dokonanie tych czynności. Przykładowo, w celu ustalenia wartości w euro 1000 dolarów amerykańskich, należy przeliczyć 1000 dolarów na złote, a następnie otrzymaną z tego przeliczenia kwotę w złotych należy przeliczyć na euro, stosując kursy średnie tych walut, tak jak wskazano już wyżej, ogłoszone przez NBP w dniu poprzedzającym przywóz.

4. Kary za brak deklaracji

Sankcje za niezadeklarowanie środków pieniężnych na granicy mogą być dotkliwe. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 106f Kodeksu karnego skarbowego „Kto wbrew obowiązkowi nie zgłasza organom celnym lub organom Straży Granicznej przywozu do kraju albo wywozu za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych albo w zgłoszeniu tym podaje nieprawdę, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.” Całkiem niedawno, jeden z portali podawał informację o Ukraińcu, który próbował przewieźć przez granicę 120.000 zł w różnych walutach. Został zatrzymany na przejściu w Medyce, w trakcie kontroli samochodu osobowego, którym się poruszał. W związku z tym, że przewóz walut nie został zgłoszony na granicy, więc obywatel Ukrainy został ukarany mandatem w wysokości 12 tys. zł. Jak nietrudno policzyć, akurat w tym przypadku kara wyniosła 10 % wartości znalezionej gotówki.

Jesteś cudzoziemcem zainteresowany zakupem mieszkania lub domu w Polsce? Potrzebujesz zezwolenia od ministra spraw wewnętrznych i administracji (MSWiA)? Więcej informacji o przebiegu takiego postępowania znajdziesz tutaj: przebieg postępowania w sprawie zezwolenia na nabycie nieruchomości. Jeżeli masz dodatkowe pytania, możesz przejrzeć odpowiedzi w dziale Q&A lub bezpośrednio skontaktować się z nami.